Mobilne Centrum Dowodzenia to rozwiązanie przygotowane przez strażaków praktyków. System został przygotowany w OSP Niegoszowice. Jest to jednostka z okolic Krakowa, która specjalizuje się w nietypowych rozwiązaniach ratownictwa, ze szczególnym uwzględnieniem Bezzałogowych Statków Powietrznych oraz zapewnieniem odpowiedniej infrastruktury teleinformatycznej w miejscu prowadzenia różnego rodzaju działań. Strażacy powołali do życia Firmę RPASAR by wszelkie kwestie związanie z MCD były uporządkowane formalnie.
W dzisiejszych czasach dostęp do informacji, łączności jest nieodzownym aspektem działań wszelkich służb. Z drugiej strony często w miejscach, gdzie są prowadzone działania dostęp do sieci Internet, GSM, czy wręcz radia jest mocno ograniczony. Przedstawiony w artykule sprzęt i rozwiązania powstały jako odpowiedź na potrzeby faktycznych akcji w jakich brali udział strażacy z Niegoszowic. Co ważne sprzęt ten jest wykorzystywany nie tylko przez strażaków, ale także inne formacje mundurowe które potrzebują dostępu do informacji i integracji danych z różnych źródeł.
Sprzęt ten przeznaczony jest dla tych wszystkich którzy potrzebują działać w terenie w sytuacjach kryzysowych. To rozwiązanie, które pozwala na integrację różnego rodzaju mediów (obraz, dźwięk, dane), sygnałów, informacji oraz wiedzy w jednym punkcie.
MCD Sprawdziło się doskonale np. w czasie pożaru silosów i suszarni zboża w pobliskiej miejscowości. Kierujący działaniami na bieżąco miał podgląd na swoim tablecie gdzie zlokalizowane jest źródło pożaru, jak się on rozprzestrzenia oraz czy poszczególni ratownicy są bezpieczni. W czasie nocnej akcji nie było konieczności weryfikowania całej konstrukcji przez ratowników. Dron wykonał to zadanie błyskawicznie sprawdzają kamerą termowizyjną, gdzie są miejsca wymagające interwencji.
Innym przykładem zastosowania MCD są działania poszukiwawcze prowadzone zarówno przez policję, Straż Graniczną, MSPiR, WOT, WOPR, GOPR oraz Specjalistyczne Grupy Poszukiwawcze. W niedostępnych dolinkach podkrakowskich MCD zapewniło dostęp do Intenetu w sztabie prowadzenia działań. Zarówno Wojskowi, jak i cywilni ratownicy, korzystając z utworzonego wi-fi pobierali aktualne mapy, sektory poszukiwań i dane niezbędne do przeprowadzenia działań. Obraz, z dronów które latały nad obszarem i sukcesywnie przeszukiwały teren był widoczny w sztabie w czasie rzeczywistym. Również wysoki maszt będący częścią składowa MCD pozwolił na lepszą łączność radiową niż ma to miejsce standardowo.
Założeniem systemu jest, że jednostka, która przybywa do prowadzenia działań, w miejscu, w którym ma realizować swoje zadania, nie ma żadnej infrastruktury. Oznacza to, że nie ma dostępu do informacji, nie ma dostępu do Internetu. A jak wiadomo, Internet w dzisiejszych czasach jest kluczowy dla funkcjonowania. Mobilne Centrum Dowodzenia na terenie prowadzenia działań tworzy własną sieć wi-fi typu MESH czyli można ją dowolnie rozciągać, rozbudować w terenie. Wystarczy postawić kolejne Extendery, które pokrywają kolejne dziesiątki/setki metrów sygnałem wi-fi. MCD pozwala również na integrację obrazu z kilku dronów w jednym miejscu. Obraz przesyłany przewodowo od pilota poprzez kable HDMI, jak i bezprzewodowo z wykorzystaniem protokołu RTMP jest widoczny zarówno na ekranie MCD jak i na urządzeniach końcowych użytkowników. Nie jest potrzebna do tego specjalna aplikacja a wszystko odbywa się poprzez przeglądarkę internetową.
Jest to podstawowa funkcja systemu. Każdy uczestnik akcji który jest w zasięgu działania naszej sieci wi-fi ma możliwość podglądu na żywo dokładnie tego samego co widać w MCD.
Wysyłamy drony w niebezpieczne miejsce, a na ekranie widzimy np. sygnatury cieplne danego obszaru lub asekurujemy ratowników. Nic nie stoi na przeszkodzie by w taki sam sposób monitorować np. duże imprezy masowe, czy monitorować infrastrukturę krytyczną.
W innej akcji KDR wykorzystywał mobilne Centrum Dowodzenia do nadzorowania, asekurowania działań ratowników, którzy byli na drabinie z koszem pochyleni nad bardzo niebezpieczną konstrukcją.Dowódca akcji mógł weryfikować na bieżąco, czy wszyscy uczestnicy tych działań są odpowiednio zabezpieczeni i przygotowani, i czy ktoś nie znajduje się w niebezpieczeństwie. Ciekawym przykładem zastosowania Mobilnego Centrum Dowodzenia jest odnalezienie optymalnej ścieżki zejścia w górskich terenach. Dron na dużej wysokości pozwalał lepiej widzieć jaki jest rozkład ścieżek i czy najbliższa ścieżka kończy się rozpadliskiem, czy też może jest tam jakieś inne zejście. Dzięki temu KDR mógł w komfortowy sposób poprowadzić ratowników w odpowiednie miejsce.
Ciekawym doświadczeniem były ćwiczenia prowadzonew Dolince Kobylańskiej pod Krakowem. W ramach ćwiczeń weryfikowaliśmy, ile czasu jest potrzebne do pełnego uruchomienia MCD. Pomiary wykazały, że od momentu przybycia jednostki na teren prowadzenia działań, do całkowitego uruchomienia MCD i uzyskania obrazu z kilku dronów równocześnie na monitorach, potrzebne jest dokładnie siedem minut. W ciągu 7 minut mamy w pełni działającą infrastrukturę sztabu. To pokazuje, jak sprawnie i szybko można przygotować, rozłożyć sprzęt i przystosować go do działań w każdych warunkach. Jedyne, co jest potrzebne na miejscu prowadzenia działań, to dostęp do energii elektrycznej, co w dzisiejszych czasach nie jest problemem, ponieważ większość jednostek posiada własne agregaty prądotwórcze.
Ponieważ system wyposażony jest w wysokiej klasy komputer pokładowy z zainstalowanym systemem Linux, oznacza to możliwość instalacji dowolnego oprogramowania, które może być wykorzystywane przez służby. W standardowej konfiguracji posiadamy oprogramowanie do tworzenia map sytuacyjnych na podstawie zdjęć z dronów. Systemy pogodowe, które na bieżąco pokazują warunki atmosferyczne ze źródeł certyfikowanych. To bardzo ważne w przypadku trudnych działań by mieć pewność, że źródła informacji są zawsze sprawdzone. Jest to szczególnie istotne przy działaniach długoterminowych, np. poszukiwaniach osób zaginionych.
Nic nie stoi na przeszkodzie, aby w systemie uruchomić dedykowane własneprogramy. Obecnie trwają pracę nad uruchomieniem systemu ATAK (civ-TAK), który jest szeroko stosowany do koordynowania sił i środków dużych zespołów w czasie klęsk żywiołowych czy też działań operacyjnych o charakterze wojskowym. Nic nie stoi na przeszkodzie by w MCD był podgląd obrazu z innych źródeł niż dron. Ponieważ jest możliwość podłączenia dowolnego urządzenia wykorzystującego protokół HDMI, możemy sobie wyobrazić sytuację, w której będziemy mieli podłączone do systemu, na przykład laptopy, sonary, kamery nasobne, dedykowane kamery na wysięgnikach lub inne urządzenia przesyłające obraz. Kolejną funkcją Mobilnego Centrum Dowodzenia jest możliwość zestawienia połączenia telekonferencyjnego z odległym sztabem lub innym stanowiskiem wyposażonym w MCD. To co dzieje się na miejscu działań – widoczne jest w odległej lokalizacji.
Doskonałym przykładem innego niż strażackie zastosowań jest zabezpieczenie zdarzeń masowych, w których w jednym z krańców posadowiony jest faktyczny realny sztab z wykorzystaniem klasycznego Wozu Dowodzenia i Łączności. Natomiast w dwóch innych punktach, które zostały uznane na etapie planowania zakrytyczne, są ustawione MCD. Tak powstają sztaby przenośne. Dzięki temu mamy możliwość pełnego podglądu całej sytuacji, nawet na bardzo rozległym terenie.
Zarówno w czasie ćwiczeń, jak i realnych działań, z powodzeniem nawiązywano łączność do Wozów Dowodzenia oraz sztabów lokalnych, zarówno PSP, jak i policji oraz Zarządzania Kryzysowego danego miasta.
Rozwiązanie posiada to, co jest najistotniejsze z punktu widzenia funkcjonowania sztabu w warunkach polowych. Walizka jest odporna na warunki atmosferyczne. Była wykorzystywana w czasie poszukiwań osób zaginionych w Starym Sączu przy -20o C, jak również w czasie działań operacyjnych w upale i słońcu, gdzie 40-stopniowy upał w cieniu nie wpłynął w żaden sposób na funkcjonowanie systemu. Jest to rozwiązanie przemyślane, które na pewno jest przydatne dla każdej ze służb.
