GMDSS – to Światowym Morskim Systemem Bezpieczeństwa i Powiadamiania w Niebezpieczeństwie, który wszedł w życie 01.02.1992 r., a swoją pełną gotowość operacyjną osiągnął 01.02.1999 r.
System GMDSS dzieli się na cztery podstawowe obszary morskie:
– A1, akweny będące w zasięgu łączności przynajmniej jednej radiostacji brzegowej, która pracuje na częstotliwości VHF i zapewnia stałą, niezawodną łączność alarmową za pomocą DSC, w zasięgu do 30 mil morskich,
– A2, akweny żeglugi będące w zasięgu łączności przynajmniej jednej radiostacji brzegowej, która pracuje na częstotliwości MF (reszta per analogiam),
– A3, akweny w zasięgu łączności satelitarnej INMARSAT (z wyłączeniem akwenów A1 i A2), w granicach 70 stopni szerokości północnej i południowej,
– A4, akweny poza akwenami: A1, A2 i A3.
Głównym zadaniem było i jest ujęcie w formy organizacyjne całości korespondencji dotyczącej szeroko rozumianej kwestii bezpieczeństwa i niebezpieczeństwa na wodzie. System ten powstał z inicjatywy IMO – Międzynarodowej Organizacji Morskiej, przy współudziale IHO – International Hydrographic Organization – Międzynarodowej Organizacji Hydrograficznej, WMO – World Meteorolgical Organization – Międzynarodowej Organizacji Meteorologicznej oraz INMARSAT (International Maritime Satelite Organization). Celem GMDSS było na początku opracowanie skutecznych rozwiązań systemowo-organizacyjnych oraz prawnych w celu zapewnienia właściwego bezpieczeństwa żeglugi ze szczególnym uwzględnieniem sposobów alarmowania o niebezpieczeństwie, a tym samym zapewnienia wysokiej operatywności i skuteczności w prowadzeniu akcji poszukiwawczo- ratowniczych. Na podstawie długoletnich obserwacji, doświadczeń z wielu akcji ratowniczych, sposobów powiadamiania o niebezpieczeństwie opracowano ramowe założenia, które stały się podstawą działania dzisiejszego GMDSS.
Do założeń tych należy zaliczyć:
– powszechne użycie i stosowanie satelitarnych systemów lokalizacyjno-pozycyjnych,
– radiokomunikację na falach krótkich w oparciu o system SSB,
– radiotelegrafię dalekopisową, która jest przystosowana do detekcji i korekcji błędów,
– DSC (Cyfrowe Selektywne Wywołanie) w paśmie: ultrakrótkofalowym, krótkofalowym i pośredniofalowym.
Popularności systemowi przysporzył również dynamiczny rozwój na przestrzeni ostatnich 20 lat satelitarnych systemów łączności, lokalizacyjno-pozycyjnych, naprowadzania, które w znacznym stopniu przyczyniły się do dalszego rozwoju i upowszechnienia na świecie GMDSS, w skład którego wchodzą dzisiaj następujące systemy, podsystemy i wyposażenie:
– GPS NAVSTAR,
– RADAR,
– NAVTEX (Nawigacyjny Teleksowy System Nadawczy),
– INMARSAT,
– DSC,
– COSPAS-SARSAT (Kosmiczny System Poszukiwania Statków – System Satelitarny Wykorzystywany do Poszukiwania Statków),
– EPIRB (Radiopława Awaryjna),
– EGC (Enhanced Group Call – System Rozszerzonego Wywołania Grupowego),
– MSI (Maritime Safety Information – Automatyczny Morski System Przesyłania Informacji),
– NBDP (System Radiotelegrafii Dalekopisowej),
– DMC (Jednostka Sterująca Informacjami w Niebezpieczeństwie),
– radiotelefonia,
– SART (transponder radarowy),
– system radionawigacyjny.
Światowy Morski System Bezpieczeństwa i Powiadamiania w Niebezpieczeństwie funkcjonuje dzisiaj w myśl następujących założeń:
– nasłuch radiowy utrzymywany jest za pomocą: DSC, INMARSAT i NBDP,
– informację o alarmie przekazuje DSC, INMARSAT oraz EPIRB w ramach systemu COSPAS-SARSAT,
– korespondencja dotycząca kwestii niebezpieczeństwa realizowana jest za pomocą systemu: INMARSAT, radiotelefonii i NBDP,
– odbiór ostrzeżeń dla jednostek realizowany jest za pośrednictwem: INMARSAT, NAVTEX, NBDP.
– lokalizację oraz naprowadzanie na miejsce katastrofy realizują transpondery radarowe SART,
– DMC (komputer okrętowy/statkowy) odpowiada za nadzór elektroniczny nad zainstalowanymi na jednostce urządzeniami wchodzącymi w skład systemu GMDSS).
W systemie GMDSS najbardziej rozpowszechnionym, a zarazem podstawowym urządzeniem jest przenośny odbiornik GPS NAVSTAR i radiotelefon FHV z funkcją DSC. To właśnie te dwa niepozorne urządzenia stały się pewnym – de facto jedynym środkiem lokalizacyjno-pozycyjnym i łączności, umożliwiającym wymianę danych, korespondencji pomiędzy potrzebującymi pomocy znajdującymi się w szalupie lub na tratwie ratunkowej, a wyspecjalizowanymi jednostkami biorącymi udział w akcji poszukiwawczo-ratowniczej.
