Anatomia AR-15 – #1 AR-15/M16/M4 Historia






AR-15 czy to rzeczywiście Assault Rifle?

A może to po prostu cywilna wersja M16?

Czy M16 to starszy brat M4?

 

W kwestii nazewnictwa jak i samych karabinków z rodziny AR-15 narosło sporo mitów. Wielu strzelców a przede wszystkim wielu keyboard commando wychowanych na grach komputerowych i filmach powiela niesprawdzone i często błędne informacje. Na forach dyskusyjnych i grupach Facebook można znaleźć setki bzdurnych teorii, które nie mają za grosz odzwierciedlenia w historii. Postanowiłem zmierzyć się z tematem i niniejszym artykułem rozpoczynam aerową epopeję.

Armalite 15
Armalite 15.

W najbliższych kilku częściach serii pt. “Anatomia AR-15” opiszę historię powstania i rozwoju rodziny karabinków AR, modyfikacji oraz mechanikę ich działania.

Na wstępie zaznaczam, że historię potraktowałem skrótowo, gdyż ma ona celu wprowadzenie do tematu. Oczywiście historia M16 czy też AR-15 jest złożona, przez co bardzo ciekawa i można o niej pisać i pisać i pisać… W sumie to dziwne, że jeszcze nie powstał film sensacyjny bazujący na jej wątkach. Można pokusić się o stwierdzenie, że w pewnych aspektach Armalite i Eugene Stoner to trochę Apple i Steve Jobs rynku zbrojeniowego. 😉 Ja jednak historię postanowiłem zmieścić w łatwej do przyswojenia pigułce, aby wprowadzić Was w świat AR-ów.

Wystarczy już dygresji, jeżeli ktoś będzie chciałby zgłębić historię AR-15 i M16, to polecam lekturę The Black Rifle: M16 Retrospective.

The Black Rifle: M16 Retrospective
The Black Rifle: M16 Retrospective.

 

Eugen Morrison Stoner

Opisując początek historii AR-15 trzeba zacząć od pana Eugena Morrisona Stonera, który obok Samuela Colta i Johna Browninga zapisał się złotymi zgłoskami w historii konstruowania broni palnej.

Eugene Stoner, Źródło: wikipedia.org
Eugene Stoner, Źródło: wikipedia.org

Eugene Stoner był błyskotliwym i innowacyjnym inżynierem wywodzącym się z przemysłu lotniczego. Od 1954 roku pełnił rolę głównego inżyniera w firmie Armalite, która była oddziałem firmy Fairchild Engine & Airplane Corporation.

W tym miejscu rozszyfruję nurtujący wielu skrót AR-15.;) Otóż, nie ma to nic wspólnego z “assault rifle”, co wielokrotnie słyszałem, jest to po prostu kolejny numer projektu karabinu budowanego przez Stonera w firme Armalite – Armalite Rifle.

Od AR-10 do AR-15

Jednak zanim przejdziemy do AR-15 zatrzymajmy się chwilę przy AR-10, ponieważ był to pierwszy znaczący projekt z linii AR. Karabin AR-10 zasilany nabojem .308 Winchester (7,62 mm x 51) był w dużej części wykonany z lekkich materiałów takich jak aluminium i tworzywo sztuczne, co wówczas było nowatorskie w konstrukcjach broni.

AR-10_Armalite, Źródło: wikipedia.org
AR-10_Armalite, Źródło: wikipedia.org

W tamtych czasach (połowa lat 50. XX w.) na wyposażeniu żołnierzy były głównie karabiny M1 Garand oraz karabinek M1 Carbine. Pierwszy zasilany nabojem .30-06 (7,62 mm x 63) wykonany ze stali, ciężki i wymagający w kwestii ładowania (metalowy ładownik na 8 naboi). Drugi – M1 Carbine zasilany nabojem relatywnie słabym .30 Carbine (7,62 mm x 33) nie miał wystarczającej siły ognia. Armia potrzebowała broni szybkostrzelnej o zasięgu do 300 m, ponieważ taka najlepiej odpowiadała wymogom ówczesnego pola walki.

Background polityczny

Tutaj trzeba wprost wskazać aspekty polityczne. Armia USA projektowała broń na swoje własne potrzeby i nie korzystała z ofert firm zewnętrznych. Pracowała nad modelem M14 i dlatego nie w smak jej było rozpatrywanie karabinku projektu Stonera. W końcu jeśli przez 12 lat próbuje się dodać wymienny magazynek do karabinu M1 to wiadomo, że pośpiech jest niemile widziany. Ponadto sam projekt AR-10, można powiedzieć, że wyprzedzał swoją epokę, co nie pasowało konserwatywnym decydentom. Karabinek charakteryzował się m.in. ponadprzeciętną ergonomią, a układ manipulatorów w nim zastosowany stał się na długie lata wzorcem dla wielu konstrukcji broni.

Dodatkowo na etapie testów AR-10 miał miejsce wypadek, podczas którego lufa eksplodowała a elementy szyny przedniej o milimetry ominęły strzelca. Było to podnoszone jako argument przeciwko AR-10.

 

AR-10 eksplozja lufy
AR-10 eksplozja lufy.

Przyjęty na początku lat 60. XX w. karabin M14 był konserwatywną modyfikacją M1 Garand. Zasilany nabojem 7.62 mm x 51 NATO (narzuconym przez samych Amerykanów innym członkom NATO) z odłączanym 20 nabojowym magazynkiem i możliwością strzelania ogniem ciągłym. Jednak jego celność przy ogniu ciągłym była mocno dyskusyjna, a konstrukcja już w momencie powstania była przestarzała.

Willard G. Wyman, Źródło: oikipedia.org
Willard G. Wyman, Źródło: wikipedia.org

 

W 1957 firmę Armalite niespodziewanie odwiedził generał Willard Gordon Wyman. Będąc pod wrażeniem projektu, zaproponował Stonerowi kontynuowanie programu budowy broni dla jego potrzeb.

W tym miejscu rozpoczyna się właściwa historia AR-15 – czyli nowego karabinka, w którym wykorzystano lekkie materiały, jak włókno szklane i aluminium.

M16, Źródło: wikipedia.org
M16, Źródło: wikipedia.org

AR-15 system Stonera

Karabinek AR-15 działał w oparciu o system odprowadzenia gazów prochowych przez otwór w lufie poprzez specjalną rurkę aż do wnętrza suwadła, gdzie wieloryglowy zamek działał jak wewnętrzny tłok – ciśnienie gazów wymuszało najpierw ruch suwadła ku tyłowi, następnie odryglowanie zamka i pozostałe fazy cyklu pracy mechaniki broni. System z tłokiem wewnętrznym ukrytym w suwadle był autorskim systemem Stonera, noszącym obecnie nazwę od jego nazwiska (system Stonera lub Direct Gas Inpingment – jednak nie należy go mylić z systemem bezpośredniego odprowadzania gazów na suwadło znany chociażby ze szwedzkiego karabinu AG-42 Ljungman) [szczegółowo opiszę ten system w jednym z kolejnych artykułów].

https://www.youtube.com/watch?v=y6hNqR4K7tw

AR-15 w odróżnieniu od AR-10 był zasilany tzw. amunicją pośrednią czyli .223 Remington/5,56 mm x 45 (rozwijaną w ramach programu badawczego SCHV – Small Caliber High Velocity).

Nabój ten nie miał takiej skuteczności, na dłuższym dystansie, jak zastosowany w AR-10, ale miał jedną dominującą cechę – amunicja 5,56 była znacznie lżejsza, przez co żołnierz mógł zabrać niemal trzykrotnie więcej w stosunku do 7,62.

Po testach, które przeprowadzono na Arktyce w 1958 roku uznano, że projekt AR-15 nie ma znaczącej przewagi i walorów aby dalej go rozwijać. Co ciekawe mimo, że AR-15 został zakopany i armia nie była zainteresowana dalszym rozwojem, to firma Colt kupiła prawa do projektu i zaczęła mocno reklamować produkt na rynku cywilnym.

AR-15 Colt reklama
AR-15 Colt reklama.

Kolejnym zbiegiem okoliczności, który pomógł w rozwoju AR-15, był piknik strzelecki z okazji święta 4 lipca w 1960 roku, podczas którego strzelano do arbuzów na dystansie 50-100-150 yardów. Na pikniku pojawił się generał Curtis LeMay, który zafascynowany skutecznością broni zamówił od ręki 80 tysięcy sztuk do obrony baz lotniczych. Jednak ze względu na brak otwartego konfliktu zbrojnego w tamtym czasie zamówienie wstrzymano (zaangażowanie w Wietnamie było minimalne) .

Colt w tym czasie dostarczał karabinki AR-15 głównie na rynek cywilny. Prowadzono jednak równolegle proces testowania broni i dostarczono pewną ilość karabinów do amerykańskich doradców stacjonujących w Wietnamie. Ze względu na swoją niską masę i ogień ciągły broń spotkała się z bardzo dobrym przyjęciem. Informacja o sukcesach AR-15 dotarła do sekretarza obrony Roberta McNamara, który wsparty opiniami doradców podjął decyzję o wyborze tej broni. Celem McNamary było wykorzystanie jednego rodzaju broni – AR-15 dla wszystkich jednostek w armii. Była to nietypowa decyzja administracji, gdyż pomijała standardową ścieżkę zamówień broni dla sił zbrojnych.

Armia po zapoznaniu się z karabinkiem zaproponowała blisko 140 propozycji zmian do oryginalnego projektu, ale broń została przyjęta do wyposażenia i nazwano ją M16.

Tak zaczyna się wietnamska przygoda AR-ów, czyli M16 i ich różnych klonów, jak CAR-15 XM177. Z wietnamskiej dżungli wywodzą się także wszelkie urban legend dotyczące awaryjności karabinków z systemem Stonera. O tym jednak przeczytacie w kolejnej części “Anatomii AR-15”.

 

 

TacGear

Tajny przez poufny, profil naszej redakcji. Jesteśmy tak tajni, że nie możemy powiedzieć o tym że nasza redakcja mieści się w Warszawie, na Dolnym Mokotowie, na terenie WFDiF...

Nie ma jeszcze komentarzy

Zostaw odpowiedź

Twój adres email nie zostanie opublikowany.

Polityka Prywatności

Polityka prywatności

  1. POSTANOWIENIA OGÓLNE
    1. Administratorem danych osobowych zbieranych za pośrednictwem strony internetowej https://tacgear.pl. jest wykonujący działalność gospodarczą pod firmą PARE Studio Wojciech Wiciejowski, adres siedziby: Chełmska 21, bud. 9, adres do doręczeń: , NIP: 7121867090, REGON: 432668752, wpisaną do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, adres poczty elektronicznej: info@tacgear.pl, dalej „Administrator”, będący jednocześnie Usługodawcą.
    2. Dane osobowe Usługobiorcy są przetwarzane zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz. U. Nr 133, poz. 883 ze zm.) oraz ustawą o świadczeniu usług drogą elektroniczną z dnia 18 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 144, poz. 1204 ze zm.).
    3. Administrator dokłada szczególnej staranności w celu ochrony interesów osób, których dane dotyczą, a w szczególności zapewnia, że zbierane przez niego dane są:
      1. przetwarzane zgodnie z prawem,
      2. zbierane dla oznaczonych, zgodnych z prawem celów i niepoddawane dalszemu przetwarzaniu niezgodnemu z tymi celami,
      3. merytorycznie poprawne i adekwatne w stosunku do celów, w jakich są przetwarzane oraz przechowywane w postaci umożliwiającej identyfikację osób, których dotyczą, nie dłużej niż jest to niezbędne do osiągnięcia celu przetwarzania.
  2. CEL I ZAKRES ZBIERANIA DANYCH
    1. Dane osobowe Usługobiorców, zbierane przez Administratora, są wykorzystywane do:
      1. kontaktowania się z usługobiorcą (klientem)
      2. celów informacyjnych oraz innych czynności związanych z aktywnością Usługobiorcy na stronie internetowej https://tacgear.pl
      3. celów marketingowych (Newsletter)
    2. Administrator przetwarza następujące dane osobowe Usługobiorców:
      1. Imię i nazwisko,
      2. Adres,
      3. Adres e-mail,
      4. Numer telefonu,
      5. NIP,
      6. Inne
    3. Administrator może przetwarzać następujące dane charakteryzujące sposób korzystania przez Usługobiorcę z usług świadczonych drogą elektroniczną (dane eksploatacyjne):
      1. Oznaczenia identyfikujące zakończenie sieci telekomunikacyjnej lub system teleinformatyczny, z którego korzystał Usługobiorca.
      2. Informacje o rozpoczęciu, zakończeniu oraz zakresie każdorazowego korzystania przez Usługobiorcę z usługi świadczonej drogą elektroniczną.
      3. Informacje o skorzystaniu przez Usługobiorcę z usług świadczonych drogą elektroniczną.
    4. Podanie danych osobowych, o których mowa w pkt 2 jest niezbędne do świadczenia przez Usługodawcę usług drogą elektroniczną w ramach strony internetowej.
  3. PODSTAWA PRZETWARZANIA DANYCH
    1. Korzystanie ze strony oraz zawieranie umów o świadczenie usług drogą elektroniczną za jej pośrednictwem, z czym wiąże się konieczność podania danych osobowych, jest całkowicie dobrowolne. Osoba, której dane dotyczą, samodzielnie decyduje, czy chce rozpocząć korzystanie z usług świadczonych drogą elektroniczną przez Usługodawcę zgodnie z Regulaminem.
    2. Zgodnie z art. 23 ustawy o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. (Dz. U. Nr 133, poz. 883 ze zm.) przetwarzanie danych jest dopuszczalne m.in. gdy:
      1. osoba, której dane dotyczą, wyrazi na to zgodę, chyba że chodzi o usunięcie dotyczących jej danych.
      2. jest to konieczne do realizacji umowy, gdy osoba, której dane dotyczą, jest jej stroną lub gdy jest to niezbędne do podjęcia działań przed zawarciem umowy na żądanie osoby, której dane dotyczą.
    3. Przetwarzanie danych osobowych przez Administratora odbywa się zawsze w ramach podstaw dopuszczalności ich przetwarzania wymienionych w pkt 2. Przetwarzanie danych będzie miało związek z realizacją umowy lub konieczności podjęcia działań przed zawarciem umowy na żądanie osoby, której dane dotyczą (pkt 2 lit. b).
  4. PRAWO KONTROLI, DOSTĘPU DO TREŚCI SWOICH DANYCH ORAZ ICH POPRAWIANIA
    1. Usługobiorca ma prawo dostępu do treści swoich danych osobowych oraz ich poprawiania.
    2. Każdej osobie przysługuje prawo do kontroli przetwarzania danych, które jej dotyczą, zawartych w zbiorze danych Administratora, a zwłaszcza prawo do żądania uzupełnienia, uaktualnienia, sprostowania danych osobowych, czasowego lub stałego wstrzymania ich przetwarzania lub ich usunięcia, jeżeli są one niekompletne, nieaktualne, nieprawdziwe lub zostały zebrane z naruszeniem ustawy albo są już zbędne do realizacji celu, dla którego zostały zebrane.
    3. W celu realizacji uprawnień, o których mowa w pkt. 1 i 2 można korzystać poprzez przesłanie stosownej wiadomości e-mail na adres: info@tacgear.pl
  5. PLIKI „COOKIES”
    1. Strona internetowa Usługodawcy używa plików „cookies”. Brak zmiany po stronie Usługobiorcy ustawień przeglądarki jest równoznaczny z wyrażeniem zgody na ich użycie.
    2. Instalacja plików „cookies” jest konieczna do prawidłowego świadczenia usług na stronie internetowej. W plikach „cookies” znajdują się informacje niezbędne do prawidłowego funkcjonowania strony internetowej, w szczególności tych wymagających autoryzacji.
    3. W ramach strony internetowej stosowane są rodzaje:
      1. sesyjne
      2. stałe
      3. analityczne
      4. „Cookies” „sesyjne” są plikami tymczasowymi, które przechowywane są w urządzeniu końcowym Usługobiorcy do czasu wylogowania (opuszczenia strony internetowej).
      5. „Stałe” pliki „cookies” przechowywane są w urządzeniu końcowym Usługobiorcy przez czas określony w parametrach plików „cookies” lub do czasu ich usunięcia przez Użytkownika.
      6. „Cookies” „analityczne” umożliwiają lepsze poznanie sposobu interakcji Usługobiorcy w zakresie zawartości strony internetowej, lepiej zorganizować jego układ. “Analityczne” „cookies” gromadzą informacje o sposobie korzystania ze strony internetowej przez Usługobiorców, typie strony, z jakiej Usługobiorca został przekierowany, oraz liczbie odwiedzin i czasie wizyty Usługobiorcy na stronie. Informacje te nie rejestrują konkretnych danych osobowych Usługobiorcy, lecz służą do opracowania statystyk korzystania ze strony internetowej.
    4. Użytkownik ma prawo zadecydowania w zakresie dostępu plików „cookies” do swojego komputera poprzez ich uprzedni wybór w oknie swojej przeglądarki.  Szczegółowe informacje o możliwości i sposobach obsługi plików „cookies” dostępne są w ustawieniach oprogramowania (przeglądarki internetowej).
  6. POSTANOWIENIA KOŃCOWE
    1. Administrator stosuje środki techniczne i organizacyjne zapewniające ochronę przetwarzanych danych osobowych odpowiednią do zagrożeń oraz kategorii danych objętych ochroną, a w szczególności zabezpiecza dane przed ich udostępnieniem osobom nieupoważnionym, zabraniem przez osobę nieuprawnioną, przetwarzaniem z naruszeniem obowiązujących przepisów oraz zmianą, utratą, uszkodzeniem lub zniszczeniem.
    2. Usługodawca udostępnia odpowiednie środki techniczne zapobiegające pozyskiwaniu i modyfikowaniu przez osoby nieuprawnione, danych osobowych przesyłanych drogą elektroniczną.